O co należy zadbać i jakie są obowiązki pracodawcy podczas zatrudnienia obcokrajowców? Nasza lista kontrolna to niezbędnik każdego przedsiębiorcy, który zatrudnia cudzoziemców po raz pierwszy.

Spis treści

1. Kontrola zezwolenia na pracę
2. Kontrola czasu pracy obcokrajowca
3. Kontrola szkoleń BHP
4. Kontrola kwalifikacji obcokrajowca
5. Kontrola wynagrodzenia
6. Kontrola dopełnienia obowiązku informacyjnego
7. Podsumowanie

Z pewnością każdy przedsiębiorca zgodzi się ze stwierdzeniem, że w kwestii zatrudnienia obcokrajowców na terytorium Polski lepiej uczyć się na cudzych błędach, a nie swoich.

Dlatego naszą listę kontrolną stworzyliśmy na podstawie nieprawidłowości, jakie Państwowa Inspekcja Pracy wykazała w I półroczu 2022 roku podczas kontroli legalności zatrudnienia 17,1 tys. obcokrajowców w Polsce.

Sprawdź, o co należy zadbać podczas zatrudnienia obcokrajowca, żeby nie znaleźć się po stronie przedsiębiorców, u których zostały stwierdzone naruszenia lub nieprawidłowości.

Podstawą prawną do wszystkich przepisów, o których wspominamy w tym wpisie jest art. 2 ust. 1 pkt 22a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

1. Kontrola zezwolenia na pracę

Brak wymaganego zezwolenia na pracę był zdecydowanie najczęstszym obszarem, w którym Państwowa Inspekcja Pracy stwierdzała nieprawidłowości podczas wspomnianej kontroli. Jakie konsekwencje grożą pracodawcy w takiej sytuacji?

Przede wszystkim zatrudnienie obcokrajowca jest wtedy uznawane za nielegalne, a przedsiębiorca może otrzymać karę wynoszącą nawet 30 000 zł!

To jeszcze nie wszystkie konsekwencje. Jak wskazuje Państwowa Inspekcja Pracy, następstwem braku zezwolenia na pracę cudzoziemca może być również odmowa wydania zezwoleń na pracę dla nowych obcokrajowców, o których w przyszłości będzie ubiegał się pracodawca.

Co istotne, zweryfikowane przez PIP nieprawidłowości dotyczą przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca było wymagane prawem, czyli w sytuacji, kiedy zatrudniony cudzoziemiec nie był zwolniony na podstawie szczególnych przepisów z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.

2. Kontrola czasu pracy obcokrajowca

Drugim najczęstszym obszarem, w którym urzędnicy z PIP stwierdzali nieprawidłowości było powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na innych warunkach, niż zostały określone w zezwoleniu na pracę. Na czym polegał największy problem w tej kwestii?

Rzecz w tym, że zezwolenie na pracę określa m.in. wymiar czasu pracy, w jakim powinien pracować cudzoziemiec. Jeśli obcokrajowiec posiada zezwolenie na pracę w wymiarze 168 h w miesiącu, to dokładnie w takim wymiarze dozwolone jest powierzenie pracy temu obcokrajowcowi.

Dlatego, aby uniknąć popełnienia nieprawidłowości w tej kwestii, warunki zatrudnienia obcokrajowca powinny być dokładnie takie, jakie zostały zawarte w jego zezwoleniu na pracę — nie mogą być wyższe. W przeciwnym wypadku zatrudnienie obcokrajowca zostanie uznane za nielegalne, a za wykroczenie w tej kwestii pracodawca może otrzymać karę również wynoszącą maksymalnie 30 000 zł.

3. Kontrola szkoleń BHP

Trzecim obszarem, w którym polscy przedsiębiorcy popełniali najwięcej wykroczeń były naruszenia z zakresu bezpieczeństwa pracy. Dlatego warto zapamiętać, że dopuszczenie obcokrajowca do pracy, który nie zna przepisów ani zasad BHP, jest traktowane jako wykroczenie.

Kiedy nawiązujesz stosunek pracy z cudzoziemcem, to Twoim obowiązkiem jest przeszkolenie go z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. W tym wypadku przepisy niczym się nie różnią od tych, które zaczynają obowiązywać pracodawcę podczas podpisania umowy o pracę z polskim obywatelem. O ile jednak jest oczywiste, że w przypadku polskiego obywatela szkolenie z zakresu bezpieczeństwa pracy odbędzie się w języku polskim, o tyle w przypadku obcokrajowców sprawa jest bardziej skomplikowana.

Jako pracodawca zatrudniający obcokrajowca masz prawny obowiązek przekazania mu merytorycznej wiedzy z zakresu BHP, nawet jeśli cudzoziemiec nie zna w wystarczającym stopniu języka polskiego. Szkolenie BHP musi być przeprowadzone w takim języku, który pozwoli zrozumieć obcokrajowcowi treść szkolenia.

4. Kontrola kwalifikacji obcokrajowca

Co jeszcze warto skontrolować w przypadku zatrudnienia obcokrajowca? Ważnym punktem jest kontrola kwalifikacji obcokrajowca. Nie wolno dopuścić do pracy kogoś, kto nie posiada wymaganych kwalifikacji lub nie ma umiejętności potrzebnych do wykonywania pracy na konkretnym stanowisku. Jeśli zatrudniony przez Ciebie obcokrajowiec nie ma odpowiednich kwalifikacji, to podczas kontroli Państwowej Inspekcji Pracy możesz otrzymać karę grzywny.

5. Kontrola wynagrodzenia

Kolejną kwestią, którą warto skontrolować podczas zatrudniania obcokrajowca jest wynagrodzenie. Jeśli zatrudniasz obcokrajowca na umowę o pracę, to jego warunki zatrudnienia — m.in. wynagrodzenie — nie mogą być mniej korzystne od tych, które gwarantują przepisy prawa pracy polskim obywatelom, które są określone w Kodeksie pracy.

6. Kontrola dopełnienia obowiązku informacyjnego

Wykroczeniem podczas zatrudnienia obcokrajowca może być także niedopełnienie obowiązku informacyjnego wobec wojewody, który wydał zezwolenie na pracę obcokrajowcowi.

Poniżej znajdziesz najważniejsze okoliczności, o których między innymi trzeba pisemnie informować wojewodę, kiedy zatrudniasz obcokrajowca.

1. Obcokrajowiec rozpoczął dozwoloną pracę o innych charakterze lub na innym stanowisku niż zostało określone w zezwoleniu na okres łącznie nieprzekraczający 30 dni w roku kalendarzowym.
2. Nastąpiła zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy, lub przejęcie zakładu pracy, lub jego części przez innego pracodawcę.
3. Cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę lub przerwał pracę na okres przekraczający 3 miesiące.

[Tekst podświetlony na żółto trzeba oznaczyć jako cytat]

7. Kontrola umowy z obcokrajowcem

Przepisy prawa nakazują, aby każda umowa zawierana z obcokrajowcem miała swoją pisemną formę. Bez względu na to, czy zawierasz z obcokrajowcem umowę o pracę, czy umowę cywilnoprawną np. zlecenie lub umowę o dzieło, to musisz dopilnować, aby była ona zawarta na piśmie. Brak umowy na piśmie może być jednym z powodów, dla których zatrudnienie obcokrajowca zostaje uznane za nielegalne.

Podsumowanie

Zatrudnienie osoby spoza granic Polski wiąże się z koniecznością dopełnienia bardziej rozbudowanych formalności niż w przypadku zatrudniania Polaka. W dodatku, jeśli nie będziesz wystarczająco ostrożny w przestrzeganiu obowiązków, Twoja firma może zostać ukarana grzywną.

Dlatego, pytanie jest o to, czy na 100% zatrudnienie obcokrajowca na umowę o pracę to możliwie najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu?

Korzystając z outsourcingu pracowniczego możesz mieć w swojej firmie obcokrajowców, ale nie będziesz ponosić odpowiedzialności za ich zatrudnienie. Skontaktuj się z nami, żeby dowiedzieć się, czy takie rozwiązanie sprawdzi się w Twoim biznesie.

Sprawdź, jakie jeszcze masz opcje do wyboru:

• Czym się różni leasing pracowniczy od outsourcingu pracowniczego?
• Outsourcing pracowniczy a agencja pracy tymczasowej — jakie są różnice?
• Outsourcing pracowniczy — co to jest i na czym polega?
• Zatrudnienie pracownika z Ukrainy — od czego zacząć?

____________________________________________________________________________________________________

Źródła:

1. Zob. art. 120 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, dostęp: 28 listopada 2022 r.
2. Por. https://kadry.infor.pl/zatrudnienie/zatrudnianie-cudzoziemcow/5558994,Zatrudnianie-cudzoziemcow-nieprawidlowosci.html, dostęp: 28 listopada 2022 r.
3. Zob. https://www.pip.gov.pl/pl/porady-prawne/legalnosc-zatrudnienia/test-legal/107402,jakie-konsekwencje-groza-pracodawcy-za-nielegalne-zatrudnienie-cudzoziemca-i-obcokrajowcowi-za-nielegalne-wykonywanie-pracy-.html, dostęp: 28 listopada 2022 r.
4. Por. https://www.money.pl/gospodarka/zatrudnienie-obcokrajowca-o-co-nalezy-zadbac-6805162204052192a.html, dostęp: 28 listopada 2022 r.